कमजोर अर्थतन्त्रको फाइदा उठाउदै बैंक वित्तीय क्षेत्रमा एक पछि अर्को आक्रामण, सामाजिक सञ्जाल र सञ्चार माध्यमको दुरुपयोग

काठमाडौं । बैंकिङ क्षेत्र एकदमै संबेदनशिल क्षेत्र हो । अर्थतन्त्र सिथिल भइ आम मानिसको मनस्थिति कमजोर भइरहेको अवस्थामा सुनियोजित रुपमा विभिन्न सामाजिक सञ्जाल तथा सञ्चार माध्यम मार्फत बैंकको विषयमा एकदमै भ्रामक प्रचार भइरहेका छन् । केहि समय अगाडी सहकारीमा यस्तै भयो जसले गर्दा आजका दिनमा सहकारीमा ठुलो समस्या देखिएको छ ।

सञ्चार माध्यमहरुले नै केहि समय अगाडी लघुवित्त वित्तीय संस्थाहरुको विषयमा नकारात्मक सन्देश प्रवाह गरे । परिणाम अहिले लघुवित्त वित्तीय संस्थामा ठुलो समस्या देखिएको छ । यसरी एक पछि अर्को वित्तीय क्षेत्रलाई सिध्याउने काम भइरहेको छ । अर्थतन्त्रमा आइरहके साना तिना धक्काले सबैभन्दा पहिला वित्तीय क्षेत्रलाई नै असर गर्छ । तर यस्ता वित्तीय क्षेत्र विश्वासमा अडिएका हुन्छन् । सामाजिक सञ्जाल तथा सञ्चार माध्यमले सहकारी, लघुवित्त वित्तीय संस्था, बैंकहरुका विषयमा फैलाएका नकारात्मक धारणाले पक्कै पनि निक्षेपकर्ता र ऋणी दुबैको मनोबल कमजोर हुन्छ ।

लघुवित्त वित्तीय संस्थाहरुले महंगो व्याजदरमा कर्जा प्रवाह गरिरहेको भन्ने कुराहरु जव विभिन्न सामाजिक सञ्जाल तथा सञ्चार माध्यमबाट आयो अहिले सबैभन्दा ठुलो समस्यामा लघुवित्त वित्तीय संस्था छन् । लघुवित्त वित्तीय संस्थाहरु अन्य बैंकहरु भन्दा फरक प्रकृतिका हुन्छन् । जसको सञ्चालन खर्च अधिक हुन्छ । चुक्ता पूँजी काम हुने भएकाले यस्ता संस्थाको प्रतिशेयर आम्दानी पनि धेरै देखिन्छ । अर्को तर्फ उनिहरुले जोखमियुक्त क्षेत्रमा कर्जा प्रवाह गर्ने भएकाले स्वभाविक रुपमा बढि चार्ज गर्छन् । सामाजिक सञ्जाल सञ्चार माध्यममा आएका एक दुई वटा समाचारको आधारमा राष्ट्र बैंक पनि हल्लियो र नीति नै परिवर्तन गर्यो ।

जव राष्ट्र बैंकले कर्जा लगानीमा क्याप लगाइदियो त्यस पछि लघुवित्त वित्तीय संस्थाहरु यसरी समस्यामा परे अव उम्किन धेरै गाह्रो छ । त्यस्तै केहि सहकारीको बदमासीलाई लिएर सामाजिक सञ्जाल र सञ्चार माध्यममा समाचार आउन थाले पछि सहकारीका सदश्यहरुले पैसा झिक्न थाले । यसरी सदश्यहरुको विश्वास गुम्दा अहिले सहकारीहरु सबैभन्दा ठुलो समस्यामा छन् । राम्रो नियतका साथ काम गरिरहेका सहकारीहरु पनि सदश्यहरुले बचत झिकिदिदा तरलता धान्न नसक्ने अवस्थामा पुगेका छन् । हुँदा हुँदा बचत फिर्ता गर्न नसक्ने र थप कर्जा विस्तार पनि गर्न नसक्ने अवस्थामा पुर्याइदियो ।

पछिल्लो केहिदेखि यस्तो आक्रामक बैंकिङ प्रणालीमा देखिन थालेको छ । एनआइसी एशियाको नामै किटेर दुर्गा प्रसाइले राखेको फेसबुक पोष्टले लाखौ सोझा साझा जनताको विश्वास धरमराएको छ । यसरी एउटा सामाजिक रुपमा चर्चित व्यक्तिले यति ठुलो क्षेत्रमा आक्रामण गर्नु भनेको अन्य क्षेत्र पनि सकिनु हो । अहिले एनआइसी एशियाले सहकारी तथा लघुवित्तको जस्तै समस्या भोग्नु परेको छ । यस अवधिमा बैंकले विश्वास दिलाउन धेरै प्रयास गर्नु परेको छ । कर्जा रिकभरी तथा व्यवसायमा ध्यान केन्द्रित गर्नु पर्ने समयमा सञ्चार माध्यम तथा सामाजिक सञ्जालको आक्रमलाई डिफेन्स गरेर बस्नु परेको छ ।

यस्ता हावा कुरा गरेर हिड्ने कसैलाई पनि विश्वास गर्न नहुने पूर्व बैंकर तथा बैंकिङ विज्ञ परशुराम कुवर बताउछन् । उनले आफ्नो सामाजिक सञ्जाल मार्फत ‘अहिले बजारमा ख़ास गरेर सामाजिक संजालमा  कतिपय हावादारी कुरा गरेको, यस्तो कुराहरुको पछि लागेको देख्छु। बैंकिंग क्षेत्र एकदमै समवेदनसिल क्षेत्र हो र यस्को अस्तित्व जनताको विश्वासमा टिकेको हुन्छ। तसर्थ बैकहरुको बारेमा (अझ कुनै अमुक बैकको नामै लिएर) वोल्दा वा लेख्दा निकै नै समवेदनशिल हुन जरुरी हुन्छ ।’  

उनले थपे ‘अनावस्यक र अनर्गल प्रचार गर्ने, भ्रम सृजना गर्ने, उत्तेजना फैलाउने आदि गर्नु हुदैन र यस्ता प्रचार गर्नेहरुलाई निरुत्साह गर्ने र राज्यले पनि बेलैमा क़ानून बमोजिम आवश्यक कारवाही गर्नुपर्छ ।’

राष्ट्र बैकले बैक तथा वित्तीय संस्थाहरुको ख़ास गरेर ठुला सस्थाहरुको अनुगमन अति नै नजिकबाट गर्ने कुवर बताउछन् । राष्ट्र बैकले बैक तथा वित्तीय संस्थाहरुबाट विभिन्न तथ्याकंहरु दैनिक, साप्ताहिक, मासिक र त्रैमासिक रुपमा लियर अनुगमन गर्नाको साथै आवधिक (सामन्यत: वार्षिक), लक्षित र  विशेष निरीक्षण तथा सुपरिवेक्षण गरेर आवश्यक कार्यवाही गर्दछ र यस्ता कार्यवाहीको विवरण त्रैमासिक रुपमा प्रकाशित पनि हुदै आएकोछ।

अहिलेको मुलुक एकदमै जटिल अवस्थाबाट गुज्रिरहेको छ । त्यसैले सबै जनाले धैर्य गर्नु पर्ने विज्ञहरु बताउछन् । ‘यसर्थ धैर्य होऔं, समवेदनशिल बनौं, अनर्गल प्रचारको पछि नलागौं, राष्ट्र बैकलाई विश्वास गरौं, उसलाई काम गर्न दिऔँ’ कुवर बताउछन् ।

केहि दिन अगाडी एनआइसी एशिया बैंकले पनि प्रेश विज्ञप्ती जारी गरेर सञ्चार माध्यम मार्फत भइरहेका अनर्गल प्रचारको पछि नलाग्न आह्वान नै गर्नु पर्यो । बैंकर्स संघ, बैंक तथा वित्तीय संस्था परिसंघ, नेपाल लघुवित्त बैंकर संघ, डेभलपमेन्ट बैंकर्स एसोसिएसन नेपालले संयुक्त तथा छुट्टा छुट्टै यस्ता हल्लाको पछाडी नलाग्न सन्देश प्रवाह गरिरहेका छन् ।

अहिले बैंकहरु एकदमै दवावमा छन् । बैंकहरु सँग प्रशस्त तरलता छ । तर तरलता अनुसार कर्जा प्रवाह हुन सकेको छैन भने कर्जा रिकभरीको अवस्था एकदमै कमजोर बन्दै गइरहेको छ । यसले गर्दा निस्कृय कर्जा बढेको छ । नेपाल राष्ट्र बैंकका गभर्नर महाप्रसाद अधिकारीले पनि यस्तो अवस्थालाई स्वीकार गर्नु पर्ने बताउदै आएका छन् । नेपालका बैंकहरुले यस भन्दा अगाडी पनि खराव कर्जाको सामाना गर्नु परेको थियो । अहिलेसम्मको अवस्थामा यो स्वीकारयोग्य स्तरमा छ। विभिन्न किसिमका धक्काहरु बहन गर्न बैंकहरुको सँग प्रयाप्त पूँजीकोष छ । केहि वर्ष लाभांश दिन नसक्लान् तर समग्र प्रणाली नै ध्वस्त हुने अथाव सकिने भन्ने अवस्था छैन । त्यसैले विश्वासमा टिकेको बैंकिङ प्रणाली माथीका जस्ता जुकै आक्रमणलाई राष्ट्र बैंकले फेस गर्नु पर्छ र यस क्षेत्रलाई जोगाउने काम गर्नु पर्छ ।

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

सम्बन्धित समाचार

गरिब देशहरुको सहयोगका लागि विश्व बैंकको ९३ अर्ब डलरको वित्तीय प्याकेज

१० वाणिज्य बैंकले ४ महिनामै कमाए अर्ब बढी नाफा, एनआइसी एसियाको सबैभन्दा धेरै

खप्तड लघुवित्तले आईपीओ जारी गर्ने, बिक्री प्रबन्धकमा प्रभु क्यापिटल नियुक्त

तीन कम्पनीको सेयर मूल्य समायोजन

विद्युत खपत बढाउन प्राधिकरणले सुरु गर्यो अभियान

भ्याल्यू स्टक भनेको के हो, कसरी छान्ने यस्ता सेयर ?