नेपाल इन्भेष्टमेन्ट बैंक ३८ औं वर्षमा प्रवेश, ‘तीन करोडबाट ४ खर्ब ७४ अर्बको यात्रा’

काठमाडौं । नेपाल इन्भेष्टमेन्ट मेगा बैंक ३७ वर्ष पुरा गरि ३८ औं वर्षमा प्रवेश गरेको छ । आज भन्दा ३८ वर्ष अगाडी आजैका दिन २०४२ साल फागुन १५ गते साविकको इन्डोस्वेज बैंकको नाममा स्थापना भएको थियो । यो बैङ्क नेपाल र फ्रान्सको साझेदारीमा स्थापना भएको थियो ।

२०३७ सालको जनमत संग्रहपछि नेपाल सरकारले अत्याधिक मात्रा खर्च गर्न थाल्यो र मुलुकको बजेट घाटा बढ्यो । फलस्वरुप मुलुकमा संकट आयो । उक्त संकटको समाधानका लागि नेपालले एशियाली विकास बैंकसँग हारगुहार गर्यो । यसका लागि एडीबीले वित्तीय बजार निजी क्षेत्रका लागि पनि खुला गर्नुपर्ने र सरकारको संलग्नता घटाउनुपर्ने शर्त राख्यो ।

आफूलाई विदेशी सहयोगको आवश्यकता भएकाले नेपालले उक्त शर्त मान्यो । त्यसपछि, वाणिज्य बैंक ऐन २०३१ लाई संशोधन गरेर फ्रि इन्ट्री फ्रिी एक्जिटको प्रावधान थपियो र वित्तीय क्षेत्रमा प्रतिष्पर्धा बढाउने उद्देश्यका साथ निजी क्षेत्र र विदेशी लगानीलाई प्रवेश गराइयो । परिणमस्वरुप, २०४३ सालसम्ममा नेपालमा नविल बैंक, स्टान्डर्ड चार्टर्ड बैंक (साविकको ग्रीनलेज बैंक) र नेपाल इन्भेष्टमेन्ट बैंक (साविकको इन्डोस्वेज बैंक) गरी तीन वटा संयुक्त लगानीका बैंकहरु संचालनमा आए ।

बैंक स्थापना हुँदा नै फ्रान्सको क्रेडिट एग्रिकोल इण्डोस्वेजको ५० प्रतिशत लगानी रहेको थियो । यो कम्पनी विश्वभर फैलिएको ठूलो बैंकिङ समुहको सहायक कम्पनी हो । बैंक स्थापना हुँदा बैंकको नाम नेपाल इण्डोस्वेज बैंक रहेको थियो ।

सन् २००२ मा फ्रेन्च लगानीकर्ताले लगानी फिर्ता लैजान खोजेपछि नेपाली लगानीकर्ता पृथ्वी बहादुर पाँडे लगायतको समुहले फ्रेञ्च लगानीकर्ताको होल्डिङ खरीद गर्यो । बैंकको नेतृत्व पनि पाँडे कै हातमा रह्यो । नेपाली लगानीकर्ताको हातमा बैंक आएपछि नाम पनि परिवर्तन भएर नेपाल इन्भेष्टमेन्ट रह्यो । लामो समयमा बैंकको कार्यकारी अध्यक्ष रहेका पाँडे हाल बैंकको अध्यक्ष छन् । नेपाल राष्ट्र बैंकले कार्यकारी अध्यक्ष अभ्यासलाई अन्त्य गरेपछि पाँडे बैंकको अध्यक्षको रुपमा रहँदै आएका हुन् ।

नेपाल इन्भेष्टमेन्ट बैंक नेपालमा स्थापना भएको निजी क्षेत्रको दोस्रो बैंक हो । निजी क्षेत्रबाट स्थापना भएको तत्कालीन नेपाल अरब बैंक (नबिल बैंक) पछि इन्भेष्टमेन्ट बैंक स्थापना भएको थियो । यो भन्दा अघि सरकारी लगानीमा सञ्चालनमा रहेको नेपाल बैंक, राष्ट्रिय वाणिज्य बैंक र कृषि विकास बैंक सञ्चालनमा थिए । हालको इन्भेष्टमेन्ट बैंकको स्थापना भएको एक वर्षमा नै बेलायती बैंकको स्ट्याण्डर्ड चार्टर्ड बैंकको सहायक कम्पनी स्ट्याण्डर्ड चार्टर्ड बैंक नेपालको स्थापना भएको थियो ।

अन्तर्राष्ट्रिय लगानीका तीन बैंक स्थापना भएपनि त्यसपछि भने वाणिज्य बैंकहरु थपिनका लागि समय लाग्यो । विसं २०४७ सालमा आएको राजनीतिक परिवर्तनपछि देशको अर्थव्यवस्थाले खुला बजार अर्थतन्त्रलाई अंगिकार गर्यो । त्यसपछि निजी क्षेत्रबाट बैंक स्थापना हुने क्रम बढ्यो ।

सन् १९९० को दशकमा हिमालयन बैंक, नेपाल एसबिआई बैंक, नेपाल बंगलादेश बैंक, एभरेष्ट बैंक तथा नेपाल क्रेडिट एण्ड कमर्स बैंकको स्थापना भए । नेपाली लगानीकर्ताको हातमा नेपाल इन्भेष्टमेन्ट बैंक आएपछि सबैभन्दा धेरै पूँजी भएको र वित्तीय आधारमा सबैभन्दा बलियो बैंकको रुपमा स्थापित भयो । निवर्तमान गर्भनर डा. चिरञ्जिवी नेपालले वाणिज्य बैंकको चुक्ता पूँजी न्यूनतम ८ अर्ब पुर्याउने नीति लिएपछि वित्तीय आधारमा यस बैंकलाई पछि पार्ने अन्य बैंकहरु अगाडी आए । वि.स. २०७० को दशकभन्दा अघि बैंकले आफ्ना समकालिन बैंकहरुमा आफुलाई बलियो र अन्य भन्दा फरक संस्थाको रुपमा स्थापना गर्न सफल भएको थियो ।

मर्जरबाट अन्य बैंकहरु अगाडी देखिन थाले सँगै नेपाल इन्भेष्टमेन्ट बैंकले पनि मेगा मर्जरको नीति अगाडी सार्यो । केहि समय हिमालयन बैंक सँग मर्जरमा अल्झियो । तर सफल हुन नसके पछि बैंकले मेगा बैंक सँग मर्जर गर्यो । मर्जर सँगै चुक्ता पूँजी ३४ अर्ब १२ करोड रुपैयाँ पुगेको छ ।

विसं २०४२ सालमा तीन करोड पूँजी सहित स्थापना भएको बैंकको व्यालेन्स सिटको आकार ४ खर्ब ७४ अर्ब रहेको छ । बैंकले ३ खर्ब ८९ अर्ब रुपैयाँ निक्षेप संकलन गरि तीन खर्ब १२ अर्ब रुपैयाँ कर्जा विस्तार गरेको छ ।  

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

सम्बन्धित समाचार

गरिब देशहरुको सहयोगका लागि विश्व बैंकको ९३ अर्ब डलरको वित्तीय प्याकेज

१० वाणिज्य बैंकले ४ महिनामै कमाए अर्ब बढी नाफा, एनआइसी एसियाको सबैभन्दा धेरै

खप्तड लघुवित्तले आईपीओ जारी गर्ने, बिक्री प्रबन्धकमा प्रभु क्यापिटल नियुक्त

तीन कम्पनीको सेयर मूल्य समायोजन

विद्युत खपत बढाउन प्राधिकरणले सुरु गर्यो अभियान

भ्याल्यू स्टक भनेको के हो, कसरी छान्ने यस्ता सेयर ?