कविराज श्रेष्ठको जीवनमा कोभिड पछिको संकटको समाधान बन्यो नविल बैंकको विद्युतीय ट्याक्सी कर्जा
- BFIS News
- 2024 Sep Sat 07:13
काठमाडौं । कोभिड १९ र त्यस पछिको आर्थिक मन्दीबाट ४ वर्षसम्म वेरोजगार बनेका दोलखाका कविराज श्रेष्ठ पेशाले ट्याक्सी चालक हुन् । उनि मात्रै होइन उनको बुबा पनि यहि पेशामा थिए । कोभिड अगाडीसम्म उनको जीवन ठिक ठाक थियो । सरकारले कोभिड १९ नियन्त्रणका लागि गरेका कयौ लकडाउन र त्यस पछिको आर्थिक मन्दीले उनको जीवनमा ठुलो असर पुर्यायो । उनले आफु सँग भएको पेट्रोलबाट चल्ने मारुती सुजुकीको अल्टो पनि बेचिदिए । उनलाई पेट्रोलबाट चल्ने ट्याक्सी चलाउन मन लागेन ।
यतिकैमा टाटा कम्पनीले विद्युतीय ट्याक्सी बजारमा ल्यायो । उनको ध्यान विद्युतीय ट्याक्सी तर्फ मोडियो । तर हातमा पैसा थिएन । बैंकहरुमा कर्जाका लागि कुरा गरे । नेपालमा विद्युतीय ट्याक्सी भर्खर भर्खर आएकाले बैंकहरु कसरी फाइनान्सिङ गर्ने भनेर अलमलमा थिए । नेपालको बैंकिङ क्षेत्रमा एक कदम अगाडी नविल बैंकले विद्युतीय ट्याक्सीमा २० प्रतिशत डाउन पेमेन्टमा ८० प्रतिशतसम्म कर्जा प्रवाह गर्ने गर्ने प्रोडक्ट डिजाइन गर्यो ।
बैंकले विद्युतीय टि एक्प्रेस ट्याक्सीमा कर्जा उपलब्ध गराउन आधिकारिक विक्रेता सिप्रदी ट्रेडिङसँग सम्झौता गर्यो । कर्जा उपलब्ध गराउदा ऋणी ट्याक्सी चालक हुनु पर्ने र उनको कम्तिमा पनि एक वर्षको ट्याक्सी चलाएको अनुभव हुनु पर्ने शर्त राखियो ।
श्रेष्ठलाई ढुङ्गा खोज्दा देउता मिलेझै भयो । नविल बैंकमा तत्काल सम्पर्क गरे । कर्जाको विषयमा सबै कुरा बुझे । उनले २० प्रतिशत डाउन पेमेन्ट गरेर २९ लाख ५० हजार कर्जा लिए ।
विद्युतीय ट्याक्सीको कुल लागतको २० प्रतिशत अर्थात ७ लाख ५० हजार डाउन पेमेन्ट साथै नम्बर प्लेट र पास खर्च बापत थप ६ लाख सहित साढे १३ लाख आफैले जुटाए । पहिला नै ट्याक्सी बिक्री गरेर बसेका श्रेष्ठलाई साढे १३ लाख जोहो गर्न कुनै समस्या परेन ।
उनि आफुले मात्रै ट्याक्सी किनेन् आफ्ना साथि भाइहरुलाई पनि पुरानो ट्याक्सी बिक्री गराएर विद्युतीय ट्याक्सी खरिदका लागि सहजिकरण पनि गरिदिने गरेका छन् । २० वर्ष भन्दा पुरानो ट्याक्सीलाई नष्ट गरेर सोही नम्बर प्लेटबाट विद्युतीय ट्याक्सी खरिद तथा बैंकिङमा उनले गरेको सहयोगबाट अहिले धेरै ट्याक्सी लाभांन्वित भएका छन् ।
काठमाडौं उपत्यकामा दैनिक १०० किलोमिटर गुडाउदा कम्तिमा पनि ५ हजार आम्दानी हुने उनि बताउछन् । उनि भन्छन् ‘हामी विहान ट्याक्सी लिएर बाहिर निष्किए पछि कम्तिमा पनि ५ हजार कमाउनु पर्छ भन्ने लक्ष्य राख्छौ । यसले गर्दा कहिले काही ७ हजारसम्म पनि आम्दानी गर्न सक्छौ । तर आम्दानी ठ्याक्कै यति नै हुन्छ भन्ने हुँदैन ।’
अहिले पठाओ तथा इन्ड्राइभबाट ट्याक्सी चलाउदा प्रति किलोमिटर ७०/८० रुपैयाँ आम्दानी हुन्छ । यसरी हुने आम्दानी लगभग सत प्रतिशत बच्ने श्रेष्ठ बताउछन् । एक पटक फुल चार्ज गर्दा करिव एक सयदेखि १८० रुपैयाँसम्म खर्च हुन्छ । यसरी दिनमा २०० रुपैयाँ भन्दा कम खर्चमा ५/७ हजार कमाइ हुने उनको अनुभव छ । यहि हिसावले विद्युतीय ट्याक्सी चालकले मासिक कम्तिमा एक लाखदेखि एक लाख ६०/७० हजार रुपैयाँसम्मको आम्दानी गर्छन् ।
नयाँ गाडी भएको हुँदा तीन वर्षसम्म कम्पनीले सर्भिस चार्ज लिदैन । गाडीमा केहि सामान फेर्नु पर्यो भने केहि खर्च लाग्छ अन्यथा अरु केहि पनि खर्च हुँदैन । कम्पनीले ५ वर्षसम्म गाडी र व्याट्रीको वारेन्टी दिएको हुँदा अवको ५ वर्षसम्म अन्य ठुलो खर्च हुने सम्भावना धेरै कम रहेकाले उनि एकदमै खुसी छन् ।
यस्तै पेट्रोल गाडी चलाउदा प्रतिलिटर १२ देखि १५ लिटर पेट्रोल लाग्छ । नयाँमा प्रतिलिटर १५ किलोमिटर गुड्छ भने पुरानो हुँदै जादा प्रति लिटर १२ किलोमिटर गुड्न पनि धौ धौ पर्छ । यहि हिसावले दैनिक सय किलोमिटर गुड्यो भने कम्तिमा पनि १२ सय रुपैयाँदेखि १५ सय रुपैयाँ खर्च हुन्छ । एक महिनाको हिसाव गर्ने हो भने पेट्रोल मात्रै ३५ हजारदेखि ४५ हजार रुपैयाँसम्म पर्छ । यस बाहेक मोबिल फर्ने, सर्भिस गर्ने र पार्टहरुमा हुने खर्च पनि त्यत्तीकै हुन्छ । यस्तो खर्च औषतमा ४/५ हजार हुने श्रेष्ठ बताउछन् । पेट्रोल ट्याक्सी चलाउदा ५० हजार भन्दा माथि खर्च हुन्छ ।
जवकी विद्युतीय गाडी चालकले लगभग मासिक ५२ हजार रुपैयाँ किस्ता तिर्नु पर्छ । अहिलेको अवस्थामा किस्ता तिरेर पनि मासिक एक लाख भन्दा धेरै आम्दानी हुने ट्याक्सी चालक श्रेष्ठ बताउछन् । विद्युतीय ट्याक्सीमा ३ वर्षसम्म कुनै पनि खर्च नआउने भएकाले यस अवधिमा दिनरात काम गर्दा ट्याक्सी चालकले औषतमा पनि ५० लाख भन्दा धेरै आम्दानी गर्ने देखिन्छ । यस अवधिमा ट्याक्सी चालकले आफ्नो सम्पुर्ण लागत उठाएर ट्याक्सी आफ्नो बनाइसक्ने छन् । त्यस पछि आउने खर्चले खासै नोक्सान नहुने श्रेष्ठको विश्लेषण छ । उनि भन्छन् ‘पेट्रोलको पैसा तिर्ने पैसाले बैंकको किस्ता तिर्न पुगिरहेको छ ।’
पेट्रोल ट्याक्सी खरिद गर्दा २० देखि २२ लाख खर्च हुन्थ्यो । तर अहिले सरकारले पेट्रोल ट्याक्सीलाई प्रतिबन्ध लगाइसकेको हुँदा अव नयाँ ट्याक्सी खरिद गर्दा विद्युतीय ट्याक्सी नै खरिद गर्नु पर्ने निमय छ । सरकारले २०८५ सालसम्ममा २० वर्ष पुराना सबै पेट्रोल ट्याक्सीलाई विद्युतीय ट्याक्सीमा कन्भर्ट गरिसक्ने नीति लिएको छ ।
बैंकले पहिलो पटक यस्तो कर्जाको अवधि ७ वर्ष राखेकोमा अहिले ६ वर्षको किस्तामा झारेको छ । श्रेष्ठले ७ वर्षसम्ममा कर्जा चुक्ता हुने गरि मासिक रुपमा सावा व्याज सहित ५२ हजार रुपैयाँ बुझाउछन् । उनले अहिलेसम्म कुनै पनि महिनामा किस्ता तिर्न नसकेको अवस्था छैन । हरेक अंग्रेजी महिनाको २० तारिख भित्रमा किस्ता बुझाइसक्छन् ।
बैंकले कर्जा प्रवाह गर्दा चालकको ऋणी खाता खोलिदिएको हुन्छ । चालकले हरेक महिना यहि खातामा पैसा जम्मा गरिदिए पछि स्वचालित रुपमा उक्त रकम काटिन्छ । श्रेष्ठले दैनिक रुपमा हुने आम्दानीलाई बचत खातामा जम्मा गर्छन् र यहि रकमलाई मोबाइल बैंकिङ मार्फत ऋण खातामा ट्रान्सफर गरिदिन्छन् । यसले गर्दा उनलाई कर्जा भुक्तानीका लागि बैंकसम्म पुग्नै पर्दैन ।
नविल बैंकको यस्तो कर्जाले आफ्नो जीवनमा आमुल परिवर्तन ल्याएको उनले बताए । उनि भन्छन् ‘नविल बैंकले हामी जस्ता ट्याक्सी चालकलाई आफैले कर्जा लिएर आफ्नै ट्याक्सी चलाउने अवसर प्रदान गरेको छ । मैले ट्याक्सीबाटै आम्दानी गरेर घरको समेत किस्ता तिरिरहेको छु ।’
बैंकको गाडी कर्जाका सुविधाहरु
प्रयोजन |
कर्जा रकम |
कर्जा अवधि |
कर्जाका शर्तहरु |
नयाँ सवारीसाधन (निजी) |
ने.रु. ८० लाख सम्म |
७ वर्ष सम्म |
मूल्य अभिवृद्धि कर विलको ५०% सम्म |
नयाँ सवारीसाधन (व्यवसायिक) |
ने.रु. ८० लाख सम्म |
५ वर्ष सम्म |
मूल्य अभिवृद्धि कर विलको ७०% सम्म कर्जा रकम खाम्ने गरी जग्गा र/वा भवनको प्रतिकुल मूल्यको न्यूनतम ५०% |
प्रयोग गरिएको सवारी साधन(निजी/व्यवसायिक) |
ने.रु. ३० लाख सम्म |
६ वर्ष तर सवारीसाधनको आयु ऋण समापन हुने मितिमा बढीमा सात वर्ष ननाघेको हुनुपर्नेछ । |
मूल्यांकन भएको समयमा सवारी साधनको मूल्यको ५०% सम्म |
पुन कर्जा (समापन लाइन) |
ने.रु. ३० लाख सम्म |
बैंक तथा वित्तीय संस्थाले लिने बाकी अवधि (तर सवारी साधनको आयु दर्ता भएको मितिबाट वा ऋण समापन हुने मितिमा बढीमा सात वर्ष ननाघेको हुनुपर्नेछ ।) |
मूल्यांकन भएको समयमा सवारी साधनको मूल्यको ५०% सम्म |
EV |
ने.रु. ८० लाख सम्म |
७ वर्ष सम्म |
मूल्य अभिवृद्धि कर विलको ८०% सम्म |
अर्ध व्यवसायिक |
ने.रु. ८० लाख सम्म |
६ वर्ष सम्म |
मूल्य अभिवृद्धि कर विलको ७०% सम्म |
प्रतिक्रिया