दक्षिण एसियाको आर्थिक वृद्धि दर उच्च तर मन्दीको सम्भावना : विश्व बैंक

BFIS News
2025 Oct 07 14:22

दक्षिण एसियाको आर्थिक वृद्धि दर उच्च तर मन्दीको सम्भावना : विश्व बैंक

काठमाडौं। यस वर्ष दक्षिण एसियाको आर्थिक वृद्धि दर ६.६ प्रतिशत रहने अनुमान गरिएको छ, जुन विश्वमै सबैभन्दा छिटो विकास भइरहेका क्षेत्रमध्ये पर्दछ। तर, निकट भविष्यमा यस क्षेत्रमा उल्लेखनीय मन्दी आउने संकेत देखिएको छ। विश्व बैंकले आज सार्वजनिक गरेको ‘साउथ एसिया डेभलपमेन्ट अपडेट: जागिर, एआई र व्यापार’ प्रतिवेदनमा यस्ता तथ्यहरू प्रस्तुत गरिएको छ।

२०२६ मा आर्थिक वृद्धि दर ५.८ प्रतिशतमा झर्ने प्रक्षेपण गरिएको छ, जुन अघिल्लो अप्रिलको पूर्वानुमानभन्दा ०.६ प्रतिशत अंकले कम हो। विश्वव्यापी आर्थिक मन्दीको असर, व्यापार नीति सम्बन्धी अनिश्चितता, सामाजिक–राजनीतिक अस्थिरता र कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) जस्ता प्रविधिको कारणले श्रम बजारमा आउने संभावित अवरोधहरू प्रमुख जोखिमका रूपमा उल्लेख गरिएका छन्।

विश्व बैंकका दक्षिण एसियाका उपाध्यक्ष जोहान्स जुतले भने, “दक्षिण एसियासँग ठूलो आर्थिक सम्भावना छ, तर ती सम्भावनालाई साकार पार्न जोखिमहरूप्रति सचेत भएर काम गर्नु आवश्यक छ। व्यापारमा अवरोध घटाउँदै र कृत्रिम बुद्धिमत्ता जस्ता प्रविधिको लाभ उठाउँदै निजी लगानी बढाउन र व्यापक रोजगारी सिर्जना गर्न सकिन्छ।”

व्यापारमा बन्देज र रोजगारीको असमानता

दक्षिण एसियाली देशहरू अझै पनि अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार र वित्तमा कम खुला रहेका क्षेत्रहरूमा पर्छन्। उच्च भन्सार दरहरूले उत्पादन क्षेत्रलाई खासगरी असर पार्दै आएको छ, जहाँ कच्चा पदार्थ र अन्य मध्यवर्ती वस्तुहरूमा दोब्बरभन्दा बढी भन्सार लाग्ने गरेको छ। ती क्षेत्रहरूमा रोजगारीका अवसरहरू घट्दै गएका छन्।

यता, सेवाक्षेत्र जस्तो कम भन्सार दर भएको क्षेत्रमा भने विगत एक दशकमा तीन चौथाई रोजगारी वृद्धि भएको देखिएको छ। यसले संकेत गर्छ कि क्रमिक रूपमा भन्सार दर घटाउने नीति—विशेषगरी क्षेत्रीय स्वतन्त्र व्यापार सम्झौताहरू सँगै—ले निजी लगानी, प्रतिस्पर्धा र रोजगारी वृद्धिमा सहयोग पुर्‍याउन सक्छ।

कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) को चुनौती र अवसर

AI को तीव्र विकासले विश्वव्यापी श्रम बजारमा ठूलो प्रभाव पारिरहेको छ। दक्षिण एसियाको श्रमशक्ति अझै पनि कम दक्ष, कृषि तथा म्यानुअल काममा केन्द्रित रहेकाले AI को प्रत्यक्ष प्रभाव सीमित भए पनि, व्यवसाय सेवा र सूचना प्रविधिजस्ता क्षेत्रमा कार्यरत मध्यम शिक्षा भएका युवा भने जोखिममा छन्।

विशेषतः ChatGPT जस्ता उपकरण सार्वजनिक भएयता AI बाट सबैभन्दा प्रभावित क्षेत्रमा रोजगारीको माग करिब २० प्रतिशतले घटेको उल्लेख गरिएको छ।

तर, AI अपनाउन सक्ने क्षेत्रहरूमा उत्पादकत्व वृद्धि र आयमा उल्लेखनीय वृद्धि हुने संकेत पनि देखिएको छ। यस क्षेत्रमा AI सीप भएका कर्मचारीहरूको माग तीव्र रूपमा बढेको छ, र यस्ता काममा अन्य पेशागत कामभन्दा करिब ३० प्रतिशत बढी तलब पाइने तथ्य उल्लेख गरिएको छ।

नीति सिफारिसहरू

प्रतिवेदनले रोजगारी सिर्जना र लगानी वृद्धि गर्नका लागि विभिन्न नीतिगत सिफारिसहरू पनि गरेको छ। जस्तै: व्यवसायको विस्तारमा अवरोध गर्ने कानुनी संरचनामा सुधार, यातायात र डिजिटल पूर्वाधारमा लगानी, पारदर्शी आवास खोजी प्रणाली, श्रमिकहरूलाई आवश्यक सीप अभिवृद्धि, रोजगारी मिलाउने प्रणालीको सुदृढीकरण, प्रविधिबाट प्रभावित श्रमिकहरूका लागि सामाजिक सुरक्षा।

विश्व बैंककी दक्षिण एसियाकी प्रमुख अर्थशास्त्री फ्रान्सिस्का ओन्सोर्गेले भनिन्, “व्यापार खुलापन र AI को प्रभावकारी अपनाउने नीति लागू गर्नु दक्षिण एसियाका लागि रुपान्तरणकारी बन्न सक्छ। दक्ष जनशक्ति पुनः परिचालन गर्ने नीतिहरूले उत्पादनशील क्षेत्रमा लगानी बढाउने र रोजगारी सृजना गर्ने कार्यमा महत्वपूर्ण भूमिका खेल्न सक्छ।”