विना लाइसेन्स वित्तीय सल्लाह दिनु फाइनान्सिल क्राइम हो, सहि परामर्श नपाउदा कालोसूचिमा संख्या थपिदै

काठमाडौं । विना लाइसेन्स वित्तीय सल्लाह दिनु फाइनान्सिल क्राइम हो । नेपालमा जो कोहीले फाइनान्सियल सल्लाह सुझाव दिइरहेका हुन्छन् । बैंक वित्तीय संस्थादेखि लिएर शेयर बजारमा यस्तो अभ्यास व्याप्त छ ।

सामान्य जानकारीको भरमा कसैलाई सल्लाह सुझाव दिदा सम्बन्धित व्यक्तिले भविष्यमा गएर पछुताउनु परेका धेरै उदाहरण हामी माझ छन् । यसरी विना लाइसेन्सधारी सल्लाहकारको संख्या दिनानुदिन बढ्दो छ । यसका लागि सम्बन्धित निकायले कानुनी प्रावधानको विकास गर्नु पर्ने देखिन्छ ।

नेपालमा अझै पनि वित्तीय क्षेत्रमा सहि परामर्श दिने जनशक्तिको अभाव छ । त्यसमा पनि बैंकिङ प्रणालीमा क्रेडिट फ्रोफेसनलको एकदमै अभाव छ । बैंकहरुले नियमित रुपमा ऋणीको तोकिएको कागजपत्र हेर्ने र सोहि आधारमा कर्जा प्रवाह गर्ने जनशक्ति मात्रै छन् तर क्रेडिटमा काम गर्ने दक्ष जनशक्तिको अभाव रहेको एक बैंकरले जानकारी दिए । उनका लागि यसका लागि क्रेडिट प्रोफेसनलको आवश्यकता पर्छ ।

विश्वका अन्य देशमा यस्तो अभ्यास छ । कुनै पनि लगानीमा सुझाव दिने अथवा निर्देशन दिने जो सुकै व्यक्तिले लाइसेन्स लिएकै हुनु पर्छ । यसका लागि सरकारले लाइसेन्स दिने प्रावधान बनाएको हुन्छ । सम्बन्धित क्षेत्रमा हासिल गरेको अनुभव, अध्ययन, शैक्षिक योग्यता आदिलाई आधार मानेर यस्तो लाइसेन्स दिइन्छ । लाइसेन्स दिनु भन्दा अगाडी सम्बन्धित व्यक्तिले प्रोफेसनल कोर्ष गरेको छ कि छैन भनेर हेरिन्छ । यसका लागी छुट्टै कोर्ष डिजाइन गरिन्छ । बढ्नका लागि विभिन्न किसिमका शैक्षिक संस्था रहेका हुन्छ ।

नेपालको फाइनान्सियल मार्केट एकदमै सानो भएकाले पनि यस्तो अवधारणा विकास भइरहेको छैन । तर बैंकहरुको आकार र दायरा बढ्दै गर्दा क्रेडिट प्रोफेसनलको आवस्यकता महशुस हुन थालिसकेको छ । केहि बैंकहरुले यसका लागि आफ्नै कर्मचारीलाई तालिम दिन पनि सुरु गरिसकेका छन् । यो पेशा कन्सल्टिङ पेशा भए पनि अहिलेको लागि बैंकहरुले आन्तरिक रुपमै यस्तो जनशक्ति उत्पादन गरिरहेका छन् । उनिहरुले निश्चित रकम भन्दा माथिको ऋणमा आफैले हेरेर मूल्याङ्कन गर्छन् र सल्लाह सुझाव दिन्छन् ।

नेपालमा यस्तो किसिमको सल्लाह सुझाव दिने स्वतन्त्र विज्ञ नहुँदा ऋणीहरु डुबिरहेका छन् । यदि ऋणीले आफ्नो व्यवसायबाट म डुब्छु भन्ने थाहा पाउछ भने पक्कै पनि उसले धेरै ऋण लिदैन । नेपालमा यस्ता कन्सल्टेन्ट नहुँदा हरेक वर्ष ऋणीहरु जान अन्जानमा फसिरहेका छन् । उनिहरुको नाम वर्षेनी कालोसूचीमा परिरहेको छ ।

यस्तो ज्ञान क्रेडिटको प्रकृयाँ अगाडी बढाउने र क्रेडिङ स्वीकृत गर्ने दुबै पक्षलाई आवस्यक पर्छ । यदि बजार धेरै ठुलो छ भने प्रोफेसनलहरुलाई नै हायर गरिन्छ । केहि बैंकले आफैले कोर्ष डिजाइन गरेर कर्मचारीलाई तालिम नै प्रदान गर्दै आइरहेका छन् । यसमा केहि सैद्धान्तिक कुरा हुन्छन् भने केहि व्यवहारिक र केहि नीतिगत कुराहरु हुन्छन् ।  

बैंकमा १० वर्षदेखि क्रेडिट हेर्दै आइरहेको जनशक्तिले पनि सबैभन्दा पहिला धितोमूल्याङ्कन नै हेर्छ । धितो बाहेक उसले व्यवसायलाई खासै ध्यान दिदैन । बैंकहरुले जहिले पनि व्याज तिर्न सक्छ सक्दैन भन्दा पनि यदि कर्जा बिग्रियो भने उठाउन सकिन्छ कि सकिदैन भनेर पहिला गरिन्छ ।

यदि क्रेडिट हेर्नेहरु प्रोफेसनल हुने हो भने उनिहरुले धितोमूल्याङ्कनका अतिरिक्त सम्बन्धित व्यवसायको कन्फिडेन्सलाई पनि हेर्छन् । जसले गर्दा धितोमूल्याङ्कन भन्दा २० प्रतिशत बढि कर्जा प्रवाह गर्ने आट गर्न सक्छन् । तर नेपाली बैंकिङ क्षेत्रमा यो लेभलको कन्फिडेन्स अझै विकास हुन सकेको छैन । अधिकाम्सको विचार व्यवसाय ठिक ठिकै छ तर जग्गा धेरै राम्रो भएकाले परिहाल्यो भने त्यहि जग्गा बेचेर उठाउला नि भन्ने हुन्छ । तर बैंकको उद्देश्य व्यवसायले तिर्न सक्छ सक्दैन भनेर हेर्ने हो । यता तर्फ कसैको पनि ध्यान देखिदैन । बैंकहरुले पुरानै शैलीमा कर्जा प्रवाह गर्न बढि ढुक्क मान्छन् ।

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

सम्बन्धित समाचार

गरिब देशहरुको सहयोगका लागि विश्व बैंकको ९३ अर्ब डलरको वित्तीय प्याकेज

१० वाणिज्य बैंकले ४ महिनामै कमाए अर्ब बढी नाफा, एनआइसी एसियाको सबैभन्दा धेरै

खप्तड लघुवित्तले आईपीओ जारी गर्ने, बिक्री प्रबन्धकमा प्रभु क्यापिटल नियुक्त

तीन कम्पनीको सेयर मूल्य समायोजन

विद्युत खपत बढाउन प्राधिकरणले सुरु गर्यो अभियान

भ्याल्यू स्टक भनेको के हो, कसरी छान्ने यस्ता सेयर ?