किन महिलाभन्दा कम बाँच्छन् पुरुष?

BFIS News
2024 Sep Sat 09:35

यदि तपाईले आफ्नो वरिपरि बस्ने वृद्ध व्यक्तिहरुलाई हेर्नुभयो भने एक महत्वपूर्ण लैङ्गिक असन्तुलन देख्नुहुन्छ। ८५ वर्षभन्दा माथिका मानिसमा पुरुषको संख्या निकै कम छ। सामान्यत: हामी सबै यो कुरा भनिरहेका हुन्छौं कि महिलाको तुलनामा पुरुष चाँडो मर्छन्। यसलाई तथ्याङ्कले पनि पुष्टि गरेको छ।

उदाहरणका लागि, २०२२ मा जर्मनीमा पुरुषहरूको औसत आयु ७८ वर्षभन्दा अलि बढी थियो। जहाँ महिलाको आयु ८२.८ वर्ष थियो। त्यस्तै, अमेरिकामा २०२१ मा महिलाको औसत आयु ७९ वर्ष र पुरुषको ७३ वर्षभन्दा अलि बढी थियो। ५.८ वर्षको यो अन्तर सन् १९९६ पछिको सबैभन्दा ठूलो अन्तर हो।

एक नयाँ अध्ययनमा अमेरिकी अनुसन्धानकर्ताहरूले यसमा बाह्य कारकहरूलाई दोष दिएका छन्, जसमध्ये कोभिड-१९ महामारी मुख्य हो। नोभेम्बर २०२३ मा जामा जर्नल अफ इन्टरनल मेडिसिनमा प्रकाशित एउटा लेखमा अनुसन्धानकर्ताहरुले यो भने कि महामारीले संयुक्त राज्यका पुरुषहरूलाई असमान रूपमा असर गरेको छ र उनीहरूको औसत आयु घटेको छ।

अन्वेषकहरूले भनेका छन् कि ‘निराशाले’ पनि पुरुषको आयु घटाउन महत्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। जसको परिणाम आत्महत्या, लागूपदार्थको लत वा हिंसात्मक अपराध रहेका छन्। जसका कारण पुरुषको आयु छोटो हुन थालेको छ।

मुटुरोगका कारण पनि पुरुषको चाँडो मृत्यु

महिला र पुरुषको आयुमा भिन्नता हुनुका अन्य कारण पनि छन्। वात रोग विशेषज्ञ र हार्वर्ड स्वास्थ्य प्रकाशनका वरिष्ठ संकाय सम्पादक रोबर्ट एच शिमरलिंगले अन्य धेरै तथ्यहरू प्रस्तुत गरेका छन्। उनी भन्छन्, ‘पुरुषहरूले नियमित स्वास्थ्य परीक्षण नगर्ने सम्भावना बढी हुन्छ। साथै, फायर फाइटिंग वा सैन्य लडाई जस्ता खतरनाक कामहरूमा पुरुषहरूको संख्या महिलाहरू भन्दा बढी छ।’

शिमरलिंगले यो तथ्यलाई पनि औंल्याए कि महिलाको तुलनामा पुरुष आत्महत्या गर्ने धेरै हुन्छन्। यसको एउटा सम्भावित कारण सामाजिक कलंक हुन सक्छ जुन अझै पनि धेरै समाज र संस्कृतिहरूमा विशेष गरी पुरुषहरूको लागि मानसिक स्वास्थ्यसँग जोडिएको विषय रहेको छ। सामान्य शब्दमा भन्ने हो भने मानसिक स्वास्थ्यसँग जोडिएका समस्यालाई अझै पनि धेरै समाजहरूमा कलंकको रूपमा हेरिन्छ।

उनले अर्को ठूलो कारण हृदय रोगलाई पनि देखाए। अमेरिकामा महिलाको तुलनामा पुरुषको मुटु रोगबाट मृत्यु हुने सम्भावना ५० प्रतिशत बढी छ।

युरोपमा राम्रो छ पुरुषको अवस्था

संयुक्त राज्य अमेरिका बाहिर पुरुष र महिलाको जीवन अवधि बीचको अन्तर कम हुँदै गएको छ किनभने पुरुषहरूले कम हृदय रोगहरूको सामना गर्छन्। जर्मनीको संघीय जनसंख्या अनुसन्धान संस्थानका लेखकहरूको टोलीले अस्ट्रिया, चेक गणतन्त्र, डेनमार्क, फ्रान्स, जर्मनी, स्लोभाकिया र स्वीट्जरल्यान्डमा लिङ्गको आधारमा जीवन अवधिको जाँच गरेको थियो। उनीहरूले महिला र पुरुषबीचको मृत्युदरमा भिन्नता घटेको पाइएको छ।

जुलाई २०२३ मा युरोपेली जर्नल अफ पब्लिक हेल्थमा प्रकाशित नतिजाले पुरुष र महिलाबीचको आयुमा भिन्नता कम हुँदै गएको देखाएको छ किनभने “पुरुषहरूमा हृदयाघात र नियोप्लाज्मबाट कम मृत्यु भएको थियो।” नियोप्लाज्म ट्युमर र घातक क्यान्सर हो।

अध्ययनमा समावेश गरिएका सबै सात देशमा सन् १९९६ र २०१९ बीच मृत्युदर अन्तर घटेको छ। अधिकांश देशहरूमा यो घट्नुको मुख्य कारण पुरुषहरूमा हृदय रोगको कमी नै थियो। फ्रान्समा पुरुषहरूमा क्यान्सरको कमीले मृत्युदरमा लैङ्गिक अन्तर कम गर्न महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ।

चेक गणतन्त्रमा पनि यस्तो अन्तर कम भएको छ। किनकि फोक्सोको क्यान्सरबाट मृत्यु हुने पुरुषको संख्या घटिरहेको छ तर महिलाको भने बढीरहेको छ। यो सुखद समाचार भने पक्कै होइन्।

अन्य प्राणीमा पनि यस्तै नतिजा

मानिसमा मात्र नभई अन्य धेरै स्तनधारी प्राणीहरूमा पनि जीवनकालमा लैङ्गिक भिन्नता हुन्छ। मार्च २०२० मा अन्तर्राष्ट्रिय अन्वेषकहरूको टोलीले गरेको अध्ययनले पुरुषको तुलनामा महिला स्तनपायीहरू जंगलमा लामो समय बाँच्ने कुरा पत्ता लगाएको थियो। यो अध्ययन प्रोसिडिङ्स अफ द नेशनल एकेडेमी अफ साइन्सेजमा प्रकाशित भएको छ।

वैज्ञानिकहरूले अध्ययन गरेका १०१ प्रजातिमध्ये महिलाको औसत आयु पुरुषको तुलनामा १८.६ प्रतिशत लामो थियो। मानवमा यो भिन्नता लगभग ७ दशमलव ८ प्रतिशत छ।

अर्कोतर्फ, पुरुषहरूले यौन गतिविधि वा मांसपेशी निर्माणमा बढी ऊर्जा खर्च गर्ने विश्वास गरिन्छ। यस्तै पुरुषहरु आक्रामकता स्वभाव पनि बढी हुन्छ जुन आयु घट्नुको कारण देखिन्छ। यो आक्रामक प्रकृति मानव लगायत अन्य जीवका पुरुषहरूमा पनि हुन्छ।