‘बोनस’ मात्र होइन, ‘सुरक्षा’ नै बीमाको मर्म हो, निर्देशक शाम्भराज लामिछानेको विश्लेषण

काठमाडौं। नियमन महाशाखा अन्तर्गत रहेका जीवन, निर्जीवन, लघु तथा पुनर्बीमा गरी चार प्रकारका छन् । यीनलाई नियमनको काम यो महाशाखाले गर्छ ।

कम्पनीहरूले गर्ने प्रत्येक व्यवसायका प्रत्येक एकाई क्रियाकलापहरूमा नजर पर्छ । त्यसैगरी अभिकर्ता, सर्भेयर तथा बीमाको दायराभित्र रहेका क्षेत्रहरूलाई नियमन गर्ने हो । त्यसका लागि आवश्यकता अनुसार नियमनकारी काम कतिपय कानूनद्वारा निर्देशित हुन्छन् ।

कतिपय निर्देशिकाद्वारा निर्देशित हुन्छन् । व्यवसाय गर्दा कहिलेकाहीँ कस्तो जटिलता आउँछ भने कानूनमा त्यो कुरा छैन । अन्तर्राष्ट्रिय अभ्यास पनि त्यो छैन र निर्देशनमा पनि त्यो कुनै अभ्यास छैन भने पनि तत्काल निर्णय लिनुपर्ने हुन्छ । त्यसका लागि हाम्रो नियमनकारी भूमिका त्यतिबेला महत्वपूर्ण हुन्छ । केको आधारमा उचित निर्णय लिने हो ।

कम्पनीहरू आफैँमा कानूनले बाँधिएका हुन्छन् । कानूनको दायरा बाहिर गएर काम गर्न पाउँदैनन् । यस्तै व्यवसायको सन्दर्भमा पनि प्रत्यक्ष हेरिरहेका हुन्छौँ । कतिपय अवस्थामा कम्पनीहरूमा अफ्ठ्याराहरू आउँछन् । त्यस्तो बेलामा सटिक रूपमा कम्पनीहरूलाई तत्काल निकास दिने क्षमता राख्नु नै नियमनकारी काम हो । यसमा विभिन्न उपकरणहरू हुन्छन्, कानून र निर्देशिकाहरू हुन्छन्, परिपत्र हुन्छ । व्यवसायको प्रकृति अनुसारका कुनै सुशासनसँग सम्बन्ध, कुनै बीमितको हितको सन्दर्भमा काम गरेका छन् कि छैनन् ।

बीमालाई आश्वासन र विश्वासको व्यवसाय भनिन्छ । कम्पनीलाई निश्चित समय पूरा भएपछि वा निश्चित घटना भएपछि पूर्ववत् रूपमा आर्थिक क्षतिपूर्ति दिन्छौँ भनेर प्रतिबद्धता गरिएको हुन्छ । त्यो बापत बीमितले निश्चित बीमा शूल्क तिरेको हुन्छ । त्यो आश्वासन कहिले गर्नुपर्छ भने जहिले घटना घट्छ । त्यसका लागि त्यो क्षमता बीमा कम्पनीले जहिले पनि व्यवस्थापन गर्नुपर्छ ।

आश्वासन बेच्यो, बीमालेख बेच्यो, बीमा शुल्क उठायो । दाबी दिन सकेन भने अफ्ठ्यारो हुन्छ । त्यसकारण कम्पनीहरूका लागि पुँजी कोष निर्धारण गरेको छ । जसले गर्दा परेको बेला दायित्व भुक्तान गर्न सजिलो हुन्छ । लगानीको हिसाबले पनि जहाँ पायो त्यही लगानी गर्न पाइँदैन । त्यसका लागि पनि प्राधिकरणले पोर्टफोलियो म्यानेजमेन्ट निर्देशिका तयार गरेर लागू गरेको छ ।

निश्चित रूपमा ग्यारेन्टेड ठाउँहरूमा मात्रै लगानी गर्नुपर्छ । जस्तै नेपाल सरकारको बन्डहरू, ऋणपत्र, ट्रेजरी बिलहरूमा ३५ प्रतिशत अनिवार्य रूपमा राख्नुपर्छ भने अन्य लगानीलाई विविधीकरण गर्ने सन्दर्भमा विभिन्न क्षेत्रहरू खोल्दै आएको छ । निश्चित प्रतिशत रियल स्टेट, हस्पिटालिटीमा लगानी गर्न दिएका छौँ । तर लगानी गरेर त्यहाँबाट आएको आम्दानीले बीमा कम्पनीहरूको दिगोपना कायम राख्न मद्दत होस् भन्ने हो ।

बीमा कम्पनीमा के हुन्छ भने एकातिर शेयर होल्डरहरू हुन्छन् । उनीहरूले पुँजी लगानी गरेपछि केही न केही फाइदा होस् भन्ने अपेक्षा गरेका हुन्छन् । यस्ता कुरालाई परिपूर्ति गर्नका लागि कम्पनीलाई जहिले पनि नाफामा रहनुपर्छ । यस्तै बीमितहरूको हकमा पनि जीवन बीमामा बोनसको रेटसँग कम्पनीको प्रतिष्ठा जोडिएको हुन्छ । प्रतिफल आउँदैन भने बीमा किन गर्ने त भन्दा यसको महत्वपूर्ण पाटो सुरक्षा हो । यस्तै कुरा बुझाउन हामीसँग तीन लाख अभिकर्ता गाउँगाउँसम्म छन् । यस क्रममा अभिकर्ताहरूले आफ्ना व्यवसायिक लक्ष्य पूरा गर्न अनेक आश्वासन पनि दिने गर्दछन् । गलत कागजात प्रयोग गरेर जसरी हुन्छ बीमा गर्ने पनि गर्दछन् ।

बीमा गर्नलाई आम्दानीको स्रोत हुनुपर्छ । प्रिमियम तिर्नलाई क्षमता राख्नुपर्छ । तर व्यावसायिक लक्ष्य पूरा गराउन आम्दानीको स्रोत केही पनि नहेरी बीमा लेख बेचिरहने प्रवृत्ति पनि छ । यसको असर बीमाको निरन्तरता र बीमा दाबी भुक्तानीमा पर्छ । जसले गर्दा बीमाप्रति नै वितृष्णा पैदा हुन्छ ।

बीमालेख हेरेर, जाने बुझेर बीमा गर्ने प्रचलन नेपालमा ज्यादै कम छ नेपालमा । त्यस्तालाई बीमाको दायराभित्र ल्याएर बीमा व्यवसायलाई अगाडि बढाउन सकिने सम्भावना छ । त्यसका लागि सुशासन कायम राख्ने काम प्राधिकरण अन्तर्गत नियमन महाशाखाले गर्दछ । त्यसका लागि आवश्यक निर्देशनहरू जारी गर्ने, नियमित निरीक्षण गर्ने पनि गर्दछौँ । बीमा क्षेत्रमा सुशासन कायम गर्ने भनेको नियमन महाशाखाले नै हो।

(लामिछाने नेपाल बीमा प्राधिकरणका निर्देशक हुन्।)

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

सम्बन्धित समाचार

तीन कम्पनीको सेयर मूल्य समायोजन

विद्युत खपत बढाउन प्राधिकरणले सुरु गर्यो अभियान

भ्याल्यू स्टक भनेको के हो, कसरी छान्ने यस्ता सेयर ?

बिल एकम्यानको रणनीति : सस्तो सेयर किनेर व्यवस्थापन आफ्नै हातमा लिने

नेशनल लाइफको २० प्रतिशत लाभांश घोषणा

लेखापरीक्षण प्रतिवेदन नबुझाउने विभिन्न बीमा कम्पनीहरूलाई जरीवाना