शेयरधनीलाई कहिल्यै हात खाली नराख्ने एभरेष्ट बैंक, नेपालको बैंकिङ क्षेत्रमा अनुकरणीय योगदान  

काठमाडौं । एभरेष्ट बैंकले तीन दशक पार गरेको छ । नेपालको बैंकिङ इतिहासमा छुट्टै छाप छाड्न सफल एभरेष्ट बैंकको आज भन्दा तीन दशक अगाडी अर्थात २०५१ साल कार्तिक एक गते बैंकिङ कारोबारको शुभारम्भ भएको थियो ।

एभरेष्ट बैंकका संस्थापक स्व. विके श्रेष्ठ हुन् । श्रेष्ठ नेपाल औधोगिक विकास निगमको पहिलो महाप्रवन्धक पनि हुन् । निगमको जागिर छाडेर भारत छिरेका श्रेष्ठले भारतमै व्यापार व्यवसाय विस्तार गरे । भारतको सिक्कीम पुगेर उनले बियर कम्पनी खोले । त्यसैबेला उनले कलकत्तामा होमियापेथिक औषधी कम्पनी पनि खोले । यसका साथ साथै कपडा व्यापार शुरु गरेका उनले त्यहाँ राम्रो प्रगति गरे । व्यवसायकै क्रममा उनि दिल्ली पुगे । उनको औषधी कम्पनी एसबिएल भारतमा होमिपथिक औषधी उत्पादन गर्ने ठुलो मध्येको एक हो ।

दिल्ली पुगेका श्रेष्ठले पन्जाव नेशनल बैंकको सेयर ठुलो परिमाणमा होल्ड गरे । यस क्रममा उनको बैंकको उच्च व्यवस्थापनसम्म पहुँच बन्यो । त्यसपछी उनी बैंक खोल्नका लागि नेपाल आएका थिए । सुरुवातमा उनले आफ्नै लगानीमा बैंकको स्थापना गरे । बैंकले स्थापनाको छोटो समयमै सर्वसाधारणमा आइपिओ जारी गरेको थियो । बैंकलाई धितोपत्र बोर्डले २०५२ बैंशाखमा तीन करोड ६० लाख रुपैयाँको आइपिओ निष्काशन गर्ने अनुमति प्रदान गरेको थियो । आइपिओ निष्काशन पछि बैंकको चुक्ता पूँजी जम्मा १२ करोड मात्रै थियो ।

श्रेष्ठले आइपिओ निष्काशन पछि २०५२ साल फागुनमा भारतको पञ्जाव नेशनल बैंकलाई २० प्रतिशत हिस्सा दिएर रणनीतिक साझेदारको रुपमा भित्र्याएका थिए । यस पछि बैंकको नेतृत्व पुर्ण रुपमा पञ्जाव नेशनल बैंकले सम्हाल्दै आइरहेकोमा २०७७ साल चैतमा पहिलो पटक नेपाली सिइओ बनाइएको छ । २०७७ सालदेखि सुदेश खालिङले बैंकको प्रमुख कार्यकारी अधिकृतको जिम्मेवारी सम्हाल्दै आइरहेका छन् भने टेक्निकल सपोर्ट पञ्जाव नेशनल बैंकको प्रतिनिधिले नै गर्दै आइरहेका छन् ।

नेपालको बैंकिङ क्षेत्रमा एभरेष्ट बैंक सदैव सफल बैंकका रुपमा परिचित छ । अहिलेको अप्ठ्यारो परिस्थितिमा पनि एभरेष्ट बैंकले गरेको व्यवस्थापनलाई लिएर नेपाल राष्ट्र बैंकले समेत सर्हाना गर्ने गरेको छ ।

शेयरधनीलाई कहिल्यै हात खाली नराख्ने एभरेष्ट बैंक

एभरेष्ट बैंकले अहिलेसम्म शेयरधनीको हात खाली राखेको छैन । कोभिड १९ जस्तो जटिल परिस्थितिमा पनि बैंकले लाभांश दिन सफल भएको थियो । नेपाल राष्ट्र बैंकले मुलुकको अर्थव्यवस्था र बैंकिङ प्रणालीलाई सबल बनाउन लिएको नीतिका कारण लाभांश वितरणमा कडाइ गर्दै आइरहेको छ । यसले गर्दा बैंकको जगेडा कोष थप मजबुद बनेको छ । विगत केहि समयदेखि लाभांश कम दिदै आए पनि आगामी दिनमा बैंकले बम्पर लाभांश दिन सक्ने क्षमता बनाइसकेको छ ।

एभरेष्ट बैंकले दिएको तथ्याङ्क अनुसार आर्थिक वर्ष २०५९/६० पछि शेयरधनीको हात खाली भएको छैन । यस भन्दा अगाडी पनि बैंकले शेयरधनीलाई आकर्षक लाभांश दिएको थियो । यहाँ आर्थिक वर्ष २०५९/६० देखिको तथ्याङ्कलाई मात्रै प्रस्तुत गरिएको छ ।

बैंकले माओवादी द्धन्दको समयमा पनि एक तहको स्थिर लाभांश दिएको देखिन्छ । जव देशमा लोकतन्त्र स्थापना भयो त्यस पछि बैंकका गोल्डेन समय सुरुवात भएको देखिन्छ । आर्थिक वर्ष २०६४/६५ पछि शेयरधनीलाई आकर्षक लाभांश दिएको थियो । यसै वर्ष ३० प्रतिशत बोनस शेयर र २० प्रतिशत नगद सहित ५० प्रतिशत लाभांश दिएको थियो ।

बैंकको प्रतिशेयर आम्दानी भने २०६०/६१ देखिनै बढ्न सुरु भइसकेको थियो । लगातार चार वर्षको सुधार पछि बैंकले शेयरधनीलाई आकर्षक लाभांश दिन सुरु गरेको देखिन्छ । देशमा विषम परिस्थिति भएका कारण नियामकले लाभांश वितरणमा रोक लगाउने गरेको पाइन्छ । यसले गर्दा क्षमता हुँदा हुँदै पनि लाभांश वितरणमा केहि कम गरेता पनि केहि समयको अन्तराल पछिको लाभांशले शेयरधनीलाई चकित खुवाएको देखिन्छ ।

बैंकले अधिकतम ७० प्रतिशतसम्म लाभांश दिएको पाइन्छ । आर्थिक वर्ष २०७३/७४ को दशकसम्म बैंकको लाभांश एकदमै राम्रो देखिन्छ । यस अवधिमा बैंकको प्रतिशेयर आम्दानी पनि १०० रुपैयाँसम्म पुग्यो । जव नेपाल राष्ट्र बैंकले बैंकको चुक्ता पूँजी चार गुणाले बृद्धि गर्यो त्यस पछि भने बैंकको लाभांश तथा इपिएस दुबैमा ठुलो गिरावट आयो ।

कोभिड १९ को समयमा राष्ट्र बैंकले लाभांश वितरणमा रोक लगाउदा यसको सकारात्मक प्रभाव बैंकको वित्तीय विवरणमा देखा पर्न थालिसकेको छ । पछिल्लो दुई वर्षमा बैंकको प्रतिशेयर आम्दानी ३१ रुपैयाँ पुगिसकेको छ । जोखिम व्यवस्थापनमा माहिर प्रमुख कार्यकारी अधिकृत सुदेश खालिङको कुशलताको नतिजा पनि हो यो । आजको दिनमा सबैभन्दा कम खराव कर्जा एभरेष्ट बैंकको छ ।

प्रतिशेयर आम्दानी र चुक्ता पूँजी

आर्थिक वर्ष २०५९/६० मा बैंकको प्रतिशेयर आम्दानी २९ रुपैयाँ थियो । जतिवेला बैंकको चुक्ता पूँजी जम्मा ३१ करोड ५० लाख रुपैयाँ मात्रै थियो । बैंकले यस भन्दा अगाडी आइपिओ हकप्रद, रणनीतिक साझेदार र बोनस शेयर मार्फत यो पूँजी जुटाइसकेको थियो ।  बैंकले ११ करोड ९२ लाख रुपैयाँ हकप्रद पनि जारी गरेको थियो ।

यस सँगै बैंकको प्रतिशेयर आम्दानी २९ हुँदै ४५ रुपैयाँ पुग्यो । बैंकले पञ्जाव नेशनल बैंकको प्राविधिक सहयोगमा धेरै उन्नती प्रगति गर्यो । बैंकले हरेक वर्ष नगद र बोनस शेयर मिलाएर लाभांश दिने गरेको देखिन्छ । आर्थिक वर्ष २०६७/६८ मा मात्रै चुक्ता पूँजी एक अर्ब पुगेको देखिन्छ । यो पूँजी जुट्न बैंकलाई १५ वर्ष लाग्यो तर एक अर्बबाट ८ अर्ब पुग्न ८ वर्ष पनि लागेन । यसबाट पनि बैंकको प्रतिशेयर आम्दानीमा ठुलो असर गरेको हो । राष्ट्र बैंकले २ अर्बको न्युनतम चुक्ता पूँजीबाट एकै पटक ८ अर्ब पुग्यायो । यहि नीति अनुरुपत बैंकले ३३ प्रतिशत हकप्रद शेयर पनि जारी गर्नु परेको थियो ।

यसरी आर्थिक वर्ष २०७४/७५ सम्ममा ८ अर्ब जुटाइसकेको थियो । यसले पनि बैंकिङ क्षेत्रका लगानीकर्तालाई ठुलो निरास बनायो । एकातिर बढेको पूँजीलाई कभर गर्ने गरि प्रतिशेयर आम्दानी थिएन भने अर्को तर्फ बढ्दो पूँजी अनुरुप बैंकले सोहि अनुसारको व्यवसाय जुटाउन सक्ने अवस्था थिएन । यदि राष्ट्र बैंकले क्रमिक रुपमा पूँजी बढाउने नीति लिएको भए यो अवस्था पक्कै पनि आउने थिएन ।

यसले गर्दा बैंकको शेयर मूल्यमा पनि ठुलो उछाल आयो । प्राय अन्य बैंकहरुको तुलनामा एभरेष्ट बैंकको शेयर मूल्य आकर्षक नै देखिन्छ । २०५९/६० मा बैंकको शेयर मूल्य ४४५ थियो । आर्थिक वर्ष २०६४/६५ मा आइपुग्दा ३१३२ पुग्यो । यस पछिका एक दशमा बैंकको शेयर मूल्य एक हजार भन्दा तल झर्न सकेन । आर्थिक वर्ष २०७२/७३ मा सर्वाधिक धेरै ३३८५ सम्म पुग्यो ।

यस पछिका दिनमा भने बैंकको शेयर मूल्यमा आकर्षण देखिदैन । बैंकको शेयर मूल्य २ दशककै सर्वाधिक कम ४३९ रुपैयाँसम्म तल झर्यो । अहिले पनि शेयर मूल्यमा खासै ठुलो सुधार देखिदैन । भोलिका दिनमा बैंकको प्रतिस्तुले पक्कै पनि माथि पुग्याउने नै छ ।

बैंकले ३० औं वार्षिकोत्सवको अवसरमा ग्राहकवर्ग, शेयरधनी, नियमनकारी निकायहरु लगायत बैंक सँग आवद्ध सबैमा हार्दिक आभाव तथा कृतज्ञता व्यक्त गरेको छ । सबैको अटुट विश्वास एवम् सहयोग सँगै आधुनिक बैंकिङ्ग प्रविधिलाई आत्मसाथ गर्दै आगामी वर्षहरुमा अझ दिगो, दरिलो र विश्वासिलो सेवा प्रदान गर्ने प्रतिवद्धता समेत व्यक्त गरेको छ ।

बैंकले नेपालको आधुनिक बैंकिङ प्रणालीलाई अगाडी बढाउन सदैव अग्रणी भुमिका निर्वाह गर्दै आइरहेको छ । पञ्जाव नेशनल बैंकको निरन्तरको प्राविधिक सहयोगले कम्पाइन्स र गभर्नेन्सका सवालमा आफूलाई सदैब कटिबद्ध बनाउदै आइरहेको छ । जसले नेपालको बैंकिङ प्रणालीमा अनुकरणीय योगदान पुर्याएको छ ।  

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

सम्बन्धित समाचार

गरिब देशहरुको सहयोगका लागि विश्व बैंकको ९३ अर्ब डलरको वित्तीय प्याकेज

१० वाणिज्य बैंकले ४ महिनामै कमाए अर्ब बढी नाफा, एनआइसी एसियाको सबैभन्दा धेरै

खप्तड लघुवित्तले आईपीओ जारी गर्ने, बिक्री प्रबन्धकमा प्रभु क्यापिटल नियुक्त

तीन कम्पनीको सेयर मूल्य समायोजन

विद्युत खपत बढाउन प्राधिकरणले सुरु गर्यो अभियान

भ्याल्यू स्टक भनेको के हो, कसरी छान्ने यस्ता सेयर ?